Sut mae'r blas cynyddol i gynhwysyn allweddol o ffawd cymdeithas sifil yn siapio benthyca buddsoddiadau cymdeithasol

Mae benthyciadau ar raddfa fach, ansefydlog, sy'n gyfeillgar i'r sector, yn agor y byd o wneud daioni. Un tro, dyngarwch oedd y prif gynhwysyn a oedd yn tanategu ymdrechion i ddal pobl sydd mewn perygl o lithro drwy'r bwlch rhwng grym y wladwriaeth, y farchnad a chyrhaeddiad rhwydweithiau cymdeithasol i fynd i'r afael â'r angen. Ond yn 2019, mae pethau'n edrych ychydig yn wahanol. Yn gynyddol, mae dinasyddion mentrus a chymdeithasol bryderus yn sylweddoli nad yw adnoddau ar gyfer gwneud daioni i'w cael dim ond yn nwylo dyngarwyr neu geidwaid cronfeydd grant. Mae Samantha Magne, Rheolwr Gwybodaeth a Dysgu, Buddsoddi Cymdeithasol a Sector Gwydnwch yng Nghronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol, yn dweud mwy wrthym.

Mae ffyrdd o ddatgloi arian ar gyfer y pwrpas o wneud da - wrth ei wneud ar yr un pryd - yn dod i'r amlwg yn raddol, o orsafoedd gwasanaeth traffyrdd sy'n mentro'n gymdeithasol (edrychwch ar un Caerloyw) i gynlluniau datblygu eiddo sy'n cynnwys cyn-droseddwyr, megis gwaith Together Group ym Mryste.

Mae llawer o'r mentrau cymdeithasol hyn yn defnyddio grantiau cyfyngedig i ddarparu rhywfaint o'u hincwm, ond mae'r gallu i gynhyrchu arian anghyfyngedig drwy fasnachu yn ddeniadol. Yn ôl ymchwil Menter Gymdeithasol y DU yn 2017, roedd 88% o fentrau cymdeithasol y DU yn ennill mwy na hanner eu hincwm trwy fenter ac bod dros 50% yn mynd y tu hwnt i adennill costau i wneud elw. Mae'r math hwn o arian yn dod a gwêdd newydd i'r nod o ail-gydbwyso pŵer dros arian, ac awdurdodi cymunedau i arwain wrth wneud daioni.

Rydym yn gweithio gyda'n partneriaid yn Big Society Capital ac Access i helpu mentrau cymdeithasol ddechrau neu wella eu defnydd o fasnachu, gyda dipyn o 'furum da' yn y canol: buddsoddiad cymdeithasol. Ond, wrth ysgogi - a hyd yn oed cael mynediad - mae'r burum hwnnw angen yr amodau cywir. I nifer o elusennau a mentrau cymdeithasol - yn enwedig y rhai nad ydynt yn gyfochrog, lle does dim sgôr credyd, ac ychydig o gapasiti i amsugno telerau cyllid risg uchel - mae'r amodau cywir yn cynnwys cyflwyniad cyfeillgar, fforddiadwy, ysbrydoledig ac o risg isel i fuddsoddiad cymdeithasol.

Dyma lle mae ein menter Cronfa Twf, sydd wedi recriwtio 16 o fudiadau fel asiantau ysgogi ar gyfer cyfleoedd buddsoddi cymdeithasol, yn dod i mewn. Mae gwerthusiad o'r fenter newydd gynhyrchu'r bennod gyntaf yn y stori am sut mae'r 11 cyntaf o'n recriwtiaid benthyca yn helpu sefydliadau cymdeithas sifil i gyflawni eu lles dyddiol.

Mae pennod agoriadol ein stori yn canfod buddsoddwyr cymdeithasol mwy sefydledig a mentrau cymdeithasol mwy sefydledig yn cael eu cynnwys ymhlith y llwythi cyntaf o fenthyciadau sy'n dod allan. Ond wrth i'r gronfa o fuddsoddwyr a'u piblinellau dyfu, felly hefyd y mae'r mwyafrif o fuddsoddwyr llai, sy'n ceisio am fenthyciadau sydd ar gyfartaledd yn £ 50,000.

Dywedodd un allgymorth celfyddydau VCSE nad oedden nhw wedi ystyried benthyciad buddsoddi cymdeithasol o gwbl, nes i reolwr eu banc awgrymu eu bod yn cysylltu ag un o'r buddsoddwyr y Gronfa Twf:

Dywedais wrth [y buddsoddwr], "Edrychwch, nid wy'n gwybod llawer am hwn". Roeddwn i eisiau cael sgwrs bach, dwi'n siŵr nad yw [ein sefydliad] yn rhywbeth y bydden nhw'n buddsoddi ynddo, ond … roedden nhw mor, mor hyfryd a mor gyfeillgar, ac yn ateb pethau mewn llawer o fanylder , ac nid oeddent yn meddwl fy mod yn wirion, nag yn meddwl fy mod yn gofyn cwestiynau twp. Roeddent mor, mor galonogol. Dwi'n meddwl roeddwn yn disgwyl iddo fod yn llawer mwy corfforedig a'n fwy 'salesy'.

Mae adborth gan fuddsoddwyr eraill yn dangos sut roedd y feirniadaeth adeiladol a'r gonestrwydd sy'n dod gyda'r broses diwydrwydd dyladwy o wneud cais i'n benthycwyr yn fonws rhyfeddol:

"Roedd ein rheolwr ariannu mor neis a mor gefnogol a chynorthwyol. Roeddwn i wir yn teimlo ei fod yn gweithio gyda ni i sicrhau ein bod yn ei gael yn hytrach na cheisio ein dal allan ... Roedd yn broses dda ac yn broses syml.

"Beth am ei roi fel hyn.. rydym yn gwneud yr un faint o waith neu fwy am symiau o £5,000 neu £10,000. Mae'n debyg ei fod yn well elw ar ein hamser nag a gawn yn y rhan fwyaf o leoedd.”

Mae'r profiad yn golygu nad yw buddsoddwyr bellach yn tueddu i weld buddsoddiad cymdeithasol fel dewis olaf:

“Byddwn yn edrych arno'n fwy rhagweithiol, ac os ydym am gael pethau sydd ag elw ariannol, efallai mai un o'r ffyrdd gorau o wneud hynny fyddai drwy gronfa buddsoddi cymdeithasol o ryw fath."

I 33% o'n buddsoddwyr, mae'r ffocws benthyciadau ar gynyddu. I eraill mae'n ymwneud â chael sylfaen fwy sefydlog, gan ddefnyddio'r benthyciad ar gyfer cyfalaf gweithio, caffael asedau, adnewyddu, a newid i generaduron refeniw newydd.

Felly, pwy yw'r mentrau elusennol a mentrau cymdeithasol, a sut mae eu benthyciadau yn edrych bellach?

Mae tua 56% yn ennill eu prif ffynhonnell incwm o fasnachu a dim ond 26% arall sy'n ei gael o gontractau. Mae gan tua 53% lai na 10 o weithwyr, tra bod gan 30% 10-49 o weithwyr ac nid oes gan 7% unrhyw staff amser llawn.

Mae'r lleiaf yn eu plith yn troi dros £4,060 a’r incwm cyn-delio canolrifol yw £250,000 (llawer llai na'r trosiant cyn-gytundeb o £1 miliwn+ ar gyfartaledd, yn y farchnad buddsoddi cymdeithasol ehangach). Yn y cyfamser, mae 57% yn chwilio am fenthyciadau sy'n llai na 20% o'r trosiant blynyddol, gyda 77% o'r benthyciadau'n rhedeg am 1-5 mlynedd. Mae tua 11% yn ceisio troi eu benthyciad mewn llai na 12 mis. Erbyn hyn, mae ein buddsoddwyr yn adrodd fod termau ad-dalu yn fforddiadwy ac yn hydrin.

Mae buddsoddwyr yn derbyn cymhorthdal i ddatblygu eu chwant am weithio gyda buddsoddiadau risg uchel a bargeinion ar raddfa fach. Ac mae'n ymddangos bod gair llafar, ynghyd â'r grant y gall buddsoddwyr ei gyfuno â'u cynnig i fuddsoddi, yn denu mwy o sefydliadau i'r cynnig.

Ar hyn o bryd, mae pawb i'w weld yn hoffi beth mae ein Cronfa Twf yn ceisio, a llwyddo ei wneud.

Bydd ein hadroddiadau gwerthuso nesaf yn datgelu mwy am y modelau busnes sy'n ymddangos ymhlith buddsoddwyr a'r effaith y mae'r benthyciadau'n ei chael ar eu gwydnwch.

Tan hynny, darganfyddwch fwy am fuddsoddiad cymdeithasol, ac edrychwch yn ddyfnach i'n mewnwelediadau.

Darllenwch feddyliau Access ar y diweddariad gwerthuso.

Darllenwch blog Big Society Capitol ar y diweddariad gwerthuso.