Gwahaniaeth £10 miliwn i bobl ifanc, gan bobl ifanc

Yma yng Nghronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol rydym wedi ymrwymo i alluogi pobl ifanc i gael llais ystyrlon mewn cymunedau ledled y DU. Rydym am ymgorffori llais ieuenctid yn ein dull ein hunain a gwneud penderfyniadau hefyd. Yng Nghymru, gwnaethom gyd-ddatblygu Meddwl Ymlaen, rhaglen grant gwerth £10 miliwn gyda'n pobl ifanc ym phanel Cynghori Arwain Cymru.

Buom yn siarad â Kimberley Mamhende, aelod o Banel Cynghori Pobl Ifanc yn Arwain Cymru ar ymwneud â'r panel, gan weithio gyda'r ariannwr mwyaf o weithgarwch cymunedol yn y DU, y broses gyd-ddatblygu, a chael effaith barhaol ar bobl ifanc yng Nghymru:

"Fy enw i yw Kimberley Mamhende, ac rwy'n rhan o Banel Cynghori Pobl Ifanc yn Arwain Cymru Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol. Rwy'n gweithio i'r Ganolfan Entrepreneuriaeth Affricanaidd yn Abertawe fel Rheolwr Datblygu Busnes. Ymunais â'r Panel ar yr adeg pan oeddwn yn arwain prosiect a ariennir gan y Loteri Genedlaethol i gefnogi pobl ifanc o leiafrifoedd ethnig gyda chyfleoedd entrepreneuriaeth.

Fe wnes i gais i'r Pobl Ifanc yn Arwain Cymru am ei fod yn ymddangos fel peth mor anhygoel i fod yn rhan ohono. Gallwn weld sut y byddai o fudd i bobl ifanc yn ogystal â helpu i alluogi Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol i fynd i'r afael â materion sydd bwysicaf i bobl ifanc. Roedd hynny'n taro tant gyda mi, ac yr oedd yn gyfle da i leisio fy llais, a llais y cymunedau yr wyf fi'n eu cynrychioli, a glywyd fel rhan o'r rhaglen.

Roedd cwrdd â gweddill y panel a staff Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol yn ystod y cyfyngiadau symud yn brofiad anarferol. Roedd llawer o bobl yn dal i ddod i arfer â gweithio gartref a gwneud popeth ar-lein. Fodd bynnag, er nad oedd yr agwedd wyneb yn wyneb honno, roedd yn dal yn amgylchedd hamddenol a daethom i adnabod ein gilydd yn dda iawn, yn gyflym iawn.

Un o'r pethau cyntaf a wnaethom fel tîm oedd dechrau chwilio am y partner cyflenwi, a ddaeth i ben fel ProMo Cymru a Ministry of Life. Fel panel gofynnwyd i ni beth oeddem am ei weld mewn partner cymorth a dyma oedd fod y partner yn rhannu ein gwerthoedd ac yn deall beth oedd ein barn ni a phobl ifanc yn gyffredinol yn bwysig.

Roedd y misoedd cyntaf gyda ProMo Cymru a'r Weinyddiaeth Bywyd fel rhan o'r hyfforddiant ymchwil yn ddwys iawn. Nid oedd yn brofiad yr oedd unrhyw un ar y panel wedi'i gael o'r blaen, ond roedd yn ddiddorol ac yn hwyl bod yn rhan ohono.

Arweiniwyd yr ymchwil gennym ac fe'i rhannwyd yn ddwy ran: arolygon digidol a chyfweliadau manwl. Buom yn siarad â phobl ifanc ledled Cymru ar sail un-i-un am bethau fel eu teimladau drwy gydol y pandemig a nifer o themâu eraill sydd wedi dod allan o'r ymchwil. Yr oeddem hefyd yn cynnal grwpiau ffocws gyda phobl a chymunedau yr ydym yn eu cynrychioli. Er enghraifft, roedd rhai pobl yn cymryd rhan mewn estyn allan at grwpiau LHDT+ neu bobl ifanc mewn ysgolion a cholegau lle'r oedd ganddynt ddiddordeb neu arbenigedd penodol yn y grwpiau hynny. Fy ffocws i oedd pobl ifanc o gefndiroedd lleiafrifoedd ethnig.

Pan ddechreuon ni ddadansoddi'r data gyda ProMo Cymru a'r Weinyddiaeth Bywyd roedd yn ddiddorol gweld beth oedd pobl ifanc yn ei ddweud. Er ein bod yn cyfweld amrywiaeth eang o bobl ifanc roedd llawer o edafedd cyffredin a oedd yn cael eu codi fel pryderon.

Mae pawb o Gronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol, Promo Cymru a'r Weinyddiaeth Bywyd wedi bod yn hynod gefnogol. Yr hyn sydd wedi bod yn braf iawn yw bod pawb ar y panel wedi bod yn ymwneud â rhyw fath o grŵp cynghori ieuenctid neu rywbeth felly, ond mae gweithio gyda Chronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol a'r partneriaid wedi rhoi lefel ychwanegol o ryddid inni ddweud ein dweud ac yr ydym wedi cymryd perchnogaeth o'r datblygiad o'r dechrau. Rydym wedi cael caniatâd i fod yn greadigol a heb fod yn gyfyngedig i'r hyn y gallwn ei wneud.

Pan ddechreuon ni, doedden ni ddim yn disgwyl bod mor gysylltiedig â ni. Wrth i'r broses gyd-ddatblygu symud ymlaen, roeddem i gyd yn teimlo ein bod am gymryd rhan drwy gydol holl broses Meddwl Ymlaen, gan gynnwys hyrwyddo'r rhaglen, asesu yn ogystal â gwneud penderfyniadau. Mewn ffordd, roedd gallu bod yn rhan o'r broses ehangach yn gasgliad rhesymegol i ni.

O'r fan honno, mae aelodau'r Panel Cynghori Pobl Ifanc wedi bod yn ddigon ffodus i gymryd rhan mewn rhannau eraill o waith Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol. Un enghraifft o hyn oedd pan gyflwynodd Serena [aelod arall o Banel Cynghori Pobl Ifanc Cymru] a mi yng nghynhadledd ddiweddar Communities Can ar-lein. Roedd yn wych gallu rhannu ein gwaith gydag ystod eang o bobl o bob rhan o'r trydydd sector.

Fel panel rydym hefyd wedi dechrau cyfeillio gydag aelodau Pwyllgor Cymru. Yr oeddem mewn man lle'r oeddem yn teimlo, er bod Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol wedi cyd-ddatblygu rhaglen ariannu Meddwl Ymlaen gyda ni a phobl ifanc, y dylid cynnwys pobl ifanc ymhellach, a llais ieuenctid, ar draws ei holl waith. Dyna o ble y daeth y syniad o system gyfeillion gyda Pwyllgor Cymru. Mae'n broses ddwy ffordd i raddau cyntaf rhwng y Panel Cynghori Pobl Ifanc a'r Pwyllgor Cymru. Er ein bod yn dysgu llawer ganddynt hwy a'u profiad, maent hwythau hefyd yn dysgu gennym ni ac o'r profiadau byw sydd gan bobl ifanc.

Mae'r gwaith y mae Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol yn ei wneud yn anhygoel – mae cefnogi pobl a chymunedau i ffynnu yn athroniaeth wych. Mae'n ymwneud â phobl a chymunedau yn nodi'r hyn sy'n bwysig iddyn nhw ac adeiladu ar eu cryfderau. Mae Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol yn wych am gynnwys cymunedau ac mae gweld y budd y mae'n ei wneud yn anhygoel, ac mae rhaglen Meddwl Ymlaen yn enghraifft berffaith o hynny. Gall sefydliadau eraill ddysgu llawer o'r ffordd y mae wedi cynnwys pobl ifanc a chymunedau. Drwy hynny rwy'n golygu nad yw'n ymwneud â chynnwys pobl ifanc yn unig, nac unrhyw grŵp o bobl wrth gyrraedd nod, mae'n ymwneud â gadael i bobl ifanc gymryd yr awenau yn y gweithgaredd hwnnw, ymgymryd â'r gwaith, a chymryd perchnogaeth wirioneddol o'r hyn sy'n ceisio cael ei gyflawni."

Mae Meddwl Ymlaen yn rhaglen gwerth £10 miliwn gyda'r nod o greu dyfodol meddyliol iach a gwydn i bobl ifanc yng Nghymru.