Gall gweithredu yn yr hinsawdd a arweinir gan y gymuned arwain y ffordd
Pŵer Torfol
Ledled y DU, mae miloedd o grwpiau cymunedol eisoes wedi datblygu enghreifftiau ymarferol ac ysbrydoledig o sut i fynd i'r afael â newid hinsawdd a mynd i'r afael â'r argyfwng ecolegol.
O gaffis gwastraff bwyd i atgyweirio siopau a chynlluniau ynni cymunedol uchelgeisiol, mae prosiectau ysbrydoledig sy'n gwneud ymddygiad cynaliadwy yn rhan o fywyd bob dydd pawb.
Mae grwpiau cymunedol wedi'u lleoli yn yr ardal lle maent yn byw. Maent yn cysylltu ar lawr gwlad ac yn gallu cyflwyno'r syniadau mwyaf addas a mwyaf arloesol ar gyfer eu hardaloedd.
Wrth ddod at ei gilydd o amgylch gweithgarwch gweithredu yn yr hinsawdd, mae ymchwil yn dangos bod amrywiaeth o fanteision ychwanegol i'r gymuned ehangach. Cyfeirir at y rhain yn aml fel cyd-fanteision ac maent yn cynnwys:
- gwell cydlyniant cymunedol
- amgylchedd lleol glanach a mwy dymunol
- gwell iechyd corfforol a meddyliol i bobl leol
- llai o unigrwydd
- helpu pobl i arbed arian
- cyfleoedd cyflogaeth newydd
- ysgogi'r economi leol.
Nid yw dechrau arni i gymunedau bob amser yn hawdd. Dyna un o'r rhesymau pam mae Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol wedi ffurfio partneriaeth ag Ashden, elusen newid hinsawdd, i rannu gwybodaeth am feysydd allweddol lle mae gweithgarwch lleol llwyddiannus eisoes yn digwydd.
"Rydym am gael arian gan y Loteri Genedlaethol i gefnogi prosiectau ledled y DU i wneud pethau gwych yn eu cymunedau i helpu i fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd ac ecolegol,"
meddai Nick Gardner, Pennaeth Gweithredu Hinsawdd yng Nghronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol.
"Rydym yn gwybod, wrth gymryd camau gweithredu cydgysylltiedig yn yr hinsawdd, y gall y gymuned ehangach elwa mewn ystod eang o ffyrdd."
"Yr hyn sy'n allweddol i ni yw rhannu'r wybodaeth ac ysbrydoli ac ennyn diddordeb eraill drwy sicrhau bod arferion da yn hygyrch i bawb ddysgu oddi wrth ac adeiladu arnynt. Gofynnwyd i Ashden ein cefnogi fel y gallwn sicrhau ein bod ni, fel ariannwr mwyaf y DU o weithgarwch cymunedol, yn rhannu gwybodaeth wych am weithredu yn yr hinsawdd a gwybodaeth am sut i ysgogi cymunedau ble bynnag y maent a sut bynnag y gallant wneud gwahaniaeth."
Mae'r straeon hyn yn canolbwyntio ar flaenoriaethau ariannu presennol y Gronfa ar gyfer Gweithredu yn yr Hinsawdd sy'n perthyn i bum maes eang:
- ynni
- trafnidiaeth
- amgylchedd naturiol
- bwyd
- gwastraff a defnydd.
Dywedodd Harriet Lamb, Prif Swyddog Gweithredol Ashden:
"Wrth weithio gyda Chronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol i dynnu sylw at brosiectau gweithredu hinsawdd cymunedol, roeddem am adrodd eu straeon a thynnu sylw at y gwahaniaeth y maent yn ei wneud ar lefel leol. Gwyddom hefyd, fodd bynnag, fod gan yr hinsawdd a'r gweithredu amgylcheddol a arweinir gan y gymuned y potensial i alluogi newid gwirioneddol, arloesol a systemig ac mae'n rhan hanfodol o alluogi newid cyflym i gymdeithas carbon sero net.
"Rydym hefyd wedi gweld argyfwng COVID-19 wedi dangos pwysigrwydd hanfodol cymunedau wrth ymateb i argyfwng. Rydym wedi bod yn gwylio'n agos am wersi i'w dysgu yn hyn o beth."